چکیده طرح:

تیلاپیاها از ماهیان باارزش پرورشی هستند و تولید آنها در جهان در دهه های اخیر بشدت افزایش یافته است. یکی از مهمترین ویژگی های این ماهیان توانایی زندگی و تولیدمثل در انواعی از اکوسیستم های آبی است که این توانایی مهم به استراتژی های تولیدمثلی آنها مربوط می شود. ازسوی دیگر، یکی از محدودیت های مهم برای تولیدکنندگان تیلاپیا کمبود قابل توجه تخم ماهی درمقایسه با مقدار تقاضای پرورش دهندگان است. شناخت عوامل مؤثر بر تولیدمثل ماهیان تیلاپیا می تواند به سودآوری آنها درشرایط پرورش کمک کند. بهینه‌سازی مدیریت کارگاه‌های تکثیر تیلاپیا برای پایداری تولید تخم و افزایش برون‌ده تولید ضرورت دارد.
مطالعات تیلاپیا پس‌از ورود این ماهیان به کشور در آبان سال1387 برای نخستین‌بار آغازشد و طی مطالعات انجام شده برخی نرماتیوهای تکثیر و تولید بچه ماهی تعریف شد. در مطالعه حاضر اپتیمم های تكثير مولدین ماده تيلاپيای نیل سیاه Oreochromis niloticus در شرایط آب لب شور شامل نسبت جنسی، تراکم، دوره نوری، شوری و دوره استراحت به منظور جایگزینی مولدین ماده در آزمایشات جداگانه بررسی گردید. بررسی و مقایسه شاخص های تولید مثل و کیفیت تخم در آزمایش های انجام شده نشان داد که: نسبت جنسی (ماده:نر) 1:1 مناسب تر از نسبت های 1:4 و 1:7، تراکم 3m/5 مناسب تر از تراکم های 3m/2 و 3m/3.5، دوره نوری (L:D) بصورت 12:12 ساعت مطلوب تر از 18:6 و 6:18 ساعت بود. دوره استراحت 10 روزه مولدین منجربه حصول شاخص های تولیدمثل مناسب تر نسبت به دوره استراحت 15 روزه و بدون استراحت شد. شاخص های تکثیر در آب با شوری ppt8 مطلوب تر از آب شیرین و شوری های ppt4 و ppt12، و کیفیت تخم مولدین تکثیر شده در آب با شوری ppt12 مناسب تر بود.

 

اهميت، ضرورت، اهداف و روش تحقيق:
تیلاپیاها ماهیان باارزش پرورشی هستند و تولید آنها در جهان در دهه های اخیر بشدت افزایش یافته است. یکی از مهمترین ویژگی های این ماهیان توانایی زندگی و تولیدمثل در انواع اکوسیستم های آبی است. بعلاوه، یکی از محدودیت های مهم تولیدکنندگان تیلاپیا کمبود قابل توجه تخم ماهی درمقایسه با مقدار تقاضای پرورش دهندگان است. تعیین اپتیمم های تولیدمثل این ماهیان می تواند بر افزایش بازده تکثیر مصنوعی آنها مؤثر باشد.
هدف این مطالعه تعیین مقدار بهینه برخی عوامل مؤثر بر تكثير مولدین ماده تيلاپيای نیل در آب لب شور است.
این پروژه در سال های 1391 تا 1393 در قالب انجام آزمایشات جداگانه در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آبهای شور صورت گرفت. هریک از آزمایش های نسبت جنسی، تراکم، دوره نوری، شوری و دوره جایگزینی مولدین ماده حدود 3 ماه ادامه یافت. با کنترل روزانه تانک ها ماده های بارور بررسی شدند. هماوری، تعداد مولد برروز، تخم برروز، تخم بر مولد، تخم برروز برمترمکعب، قطر و وزن تخم و وزن توده تخم، میانگین فواصل باروری بررسی شد. برای مقایسه میانگین های داده های ثبت شده آزمون های آماری صورت گرفت.

نتايج:
نسبت جنسی (ماده:نر) 1:1 مناسب تر از نسبت های 1:4 و 1:7، تراکم 3m/5 مناسب تر از تراکم های 3m/2 و 3m/3.5، دوره نوری (L:D) بصورت 12:12 ساعت مطلوب تر از 18:6 و 6:18 ساعت بود. دوره استراحت 10 روزه مولدین منجربه حصول شاخص های تولیدمثل مناسب تر نسبت به دوره استراحت 15 روزه و بدون استراحت شد. شاخص های تکثیر در آب با شوری ppt8 مطلوب تر از آب شیرین و شوری های ppt4 و ppt12، و کیفیت تخم مولدین تکثیر شده در آب با شوری ppt12 مناسب تر بود.

دستورالعمل فني و توصيه ترويجي:
کاربرد نسبت جنسی (ماده:نر) 1:1، تراکم 3m/5 مولدین، دوره نوری (L:D) بصورت 12:12 ساعت، دوره استراحت 10 روزه مولدین ماده منجر به دستیابی به شاخص های تولیدمثلی مطلوب تر تولیدمثلی می شود. همچنین شاخص های تکثیر در آب با شوری ppt8 ، و کیفیت تخم مولدین تکثیر شده در آب با شوری ppt12 مناسب تر بود. برقراری محدوده بهینه عوامل مؤثر بر تولید مثل مطابق نتایج بدست آمده برای رسیدن به شاخص های تولیدمثلی مطلوب تر تولید تخم، کیفیت تخم و کاهش فواصل زمانی باروری مولدین مؤثر هستند.

ويژگي مناطق كاربرد توصيه ترويجي:
برای تکثیر تیلاپیا در شرایط آب لب شور محدوده های بدست آمده مناسب هستند.