در نواحی مرکزی ایران منابع قابل توجه آب¬های زیرزمینی و زیر سطحی شور و لب¬شور وجود دارد که این منابع در زمینه¬های کشاورزی، صنعت و غیره قابل استفاده نیست. برداشت آنها جهت ممانعت از توسعه بیابان و شور شدن آب شیرین و بررسی چگونگی توسعه آبزی¬پروری در آنها از ضروریات می¬باشد. از طرف دیگر طبق خصوصیات برجسته فیل ماهی از جمله بومی بودن، رشد سریع، خاویار ارزشمند و گران قیمت، گوشت لذیذ و بازارپسند، توجیه اقتصادی بالا و پذیرش خوراک کنسانتره، بررسی امکان تکثیر و پرورش آن در منابع آبی فوق الذکر مورد توجه مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب¬های شور بوده است. در ادامه مطالعات قبلی در زمینه سازگاری، تغذیه و مولدسازی گله فیل ماهیان موجود در مرکز، مطالعه بررسی روند تکامل گناد مولدین فیل ماهی (Huso huso) پرورشی در منابع آب¬های لب شور زیرزمینی به منظور امکان تولید خاویار پرورشی در این منابع آبی صورت پذیرفت. تعداد 10 عدد فیل ماهی (2 نر و 8 ماده) در مخازن پرورشی ذخیره سازی شدند و به مدت 2 سال به میزان 3/0 درصد زیتوده تغذیه شدند. ماهیان هر 6 ماه یکبار زیست سنجی شده و پس از اندازه گیری طول کل و وزن روند تکامل گنادیک آنها به کمک روش کم تهاجم سونوگرافی انجام شد. نتایج حاکی از رشد مناسب و تکامل گناد ماهیان طی این دوره و دستیابی به خاویار پرورشی می¬باشد. این در حالی است که ماهیان انواع استرس¬های محیطی مثل شوک¬های دمایی روزانه تا 2± درجه سانتی¬گراد و دماهای بالای 25 درجه طی ماههای اواخر بهار و تابستان را ماهیان تجربه کردند، که نشان از مقاومت بالای این ماهیان جهت سازگاری به محیط¬های مختلف و امکان توسعه پرورش این ماهیان به منظور حصول گوشت و یا استحصال خاویار پرورشی از آنها در منطقه و در منابع

آب¬های لب¬شور زیرزمینی است.

 

اهميت، ضرورت، اهداف و روش تحقيق:
در نواحی مرکزی ایران منابع قابل توجه آب¬های زیرزمینی و زیر سطحی شور و لب¬شور وجود دارد که این منابع در زمینه¬های کشاورزی، صنعت و غیره قابل استفاده نیست. برداشت آنها جهت ممانعت از توسعه بیابان و شور شدن آب شیرین و بررسی چگونگی توسعه آبزی¬پروری در آنها از ضروریات می¬باشد. از طرف دیگر طبق خصوصیات برجسته فیل ماهی از جمله بومی بودن، رشد سریع، خاویار ارزشمند و گران قیمت، گوشت لذیذ و بازارپسند، توجیه اقتصادی بالا و پذیرش خوراک کنسانتره، بررسی امکان تکثیر و پرورش آن در منابع آبی فوق الذکر مورد توجه مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب¬های شور بوده است. در ادامه مطالعات قبلی در زمینه سازگاری، تغذیه و مولدسازی گله فیل ماهیان موجود در مرکز، مطالعه بررسی روند تکامل گناد مولدین فیل ماهی (Huso huso) پرورشی در منابع آب¬های لب شور زیرزمینی به منظور امکان تولید خاویار پرورشی در این منابع آبی صورت پذیرفت.

 

نتايج:
نتایج حاکی از رشد مناسب و تکامل گناد ماهیان طی این دوره و دستیابی به خاویار پرورشی می¬باشد. این در حالی است که ماهیان انواع استرس¬های محیطی مثل شوک¬های دمایی روزانه تا 2± درجه سانتی¬گراد و دماهای بالای 25 درجه طی ماههای اواخر بهار و تابستان را تجربه کردند، که نشان از مقاومت بالای این ماهیان جهت سازگاری به محیط¬های مختلف و امکان توسعه پرورش این ماهیان به منظور حصول گوشت و یا استحصال خاویار پرورشی از آنها در منطقه و در منابع آب¬های لب-شور زیرزمینی است.

 

دستورالعمل فني و توصيه ترويجي:
استفاده از سونوگرافی جهت تشخیص جنسیت و تعیین مراحل رسیدگی جنسی گناد ماهیان خاویاری.

 

ويژگي مناطق كاربرد توصيه ترويجي:
کلیه مزارع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری کشور