چکیده طرح: 

در کشوری مانند ایران که بخش بزرگی از آن را نواحی بیابانی تشکیل می¬دهد و جزو کشورهای کم آب به شمار می¬رود ارزش آب چندین برابر می¬گردد. استان¬های داخلی ایران مانند یزد عليرغم شرايط آب و هواي كويري، استعدادهاي زيادي در زمينه پرورش آبزيان دارند. در سطح استان يزد جمعاً حدود 8215 منبع آبي وجود دارد كه مي‌تواند براي آبزی‌پروری مورد استفاده قرار گيرد. سایر استان-های داخلی کشور نیز وضعیت مشابهی مانند استان یزد دارند و در هرکدام چاه¬های بسیاری حفرشده که به‌طور شبانه¬روزی آب¬های زیرزمینی را استحصال و جهت امر کشاورزی و در برخی موارد صنعت مورد بهره¬برداری قرار می¬گیرند. اما در این میان تعداد بسیار کمی از آن‌ها به‌صورت قابل‌توجه اقدام به تولید آبزیان در کنار کشاورزی و صنعت نموده¬اند. در این پروژه سعی شده با اصلاح سازه توان ایجاد یک آبزی¬پروری اقتصادی در کنار کشاورزی و صنعت ایجاد شود. به دلیل وضعیت توپوگرافی منطقه و شیب زمین 4 مخزن هشت‌ضلعی با بتن مسلح و روی سطح زمین به طول دوازده متر و حجم آبگیری 275 مترمکعب و شیب کف 13% ساخته شد. نسبت قطر به ارتفاع 5 در نظر گرفته شد به¬طوری¬که میانگین ارتفاع در کنارها 2 و در وسط 8/2 متر با میانگین ارتفاع 4/2 متر است. به منظور ایجاد گردش آب مناسب دو ورودی آب و 3 خروجی (خروجی دوگانه (dual drain) در وسط و داخل یک فضایی کاسه مانند و پایین¬تر از کف استخر و یک خروجی سطحی) برای هر استخر طراحی گردید. لازم به ذکر است در صورت انجام کامل طرح، در این سیستم توان تولید 50 تن تیلاپیا در سال وجود دارد.

اهميت، ضرورت، اهداف و روش تحقيق:
در کشوری مانند ایران که بخش بزرگی از آن را نواحی بیابانی تشکیل می¬دهد و جزو کشورهای کم آب به شمار می¬رود ارزش آب چندین برابر می¬گردد. استان¬های داخلی ایران مانند یزد عليرغم شرايط آب و هواي كويري، استعدادهاي زيادي در زمينه پرورش آبزيان دارند. در سطح استان يزد بيش از 4380 حلقه چاه عميق و نيمه عميق، 3206 رشته قنات و 629 دهنه چشمه جمعاً حدود 8215 منبع آبي وجود دارد كه مي‌تواند براي آبزی‌پروری مورد استفاده قرار گيرد (آبزي يزد، 1387).
از زمان ورود ماهی تیلاپیا به کشور و پس از انجام تحقیقات اولیه روی این ماهی در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب¬های شور با توجه به تراکم پذیر بودن آن قابلیت تولید اقتصادی و انبوه از این منابع میسر شد. به این منظور پروژه حاضر طراحی گردید و در آن به کمک سیستم پرورشی

 

نتايج:
به‌منظور ایجاد حجم قابل قبولی از مخازن پرورشی جهت تولید اقتصادی آبزیان از منابع آب¬های زیرزمینی که به شکل حفر چاه¬های کشاورزی با دبی¬های حداقل 10 لیتر بر ثانیه موجود می¬باشند 4 مخزن هشت‌ضلعی با طول دوازده متر و عمق میانگین 4/2 متر با حجم آبگیری 275 مترمکعب و شیب کف 13% ساخته شد. قطر دیواره آن‌ها 15 سانتی¬متر در نظر گرفته شد و روی سطح آن جهت ایجاد شرایط برای رفت و آمد نیروها یک لبه 50 سانتی¬متری احداث گردید.
دو ورودی آب برای هر مخزن به‌صورت روکار در نظر گرفته شد که از دو ضلع مقابل هم وارد و به‌طور عمودی از کنار دیواره پایین رفته و به‌موازات دیواره استخر قرار گیرند. هر ورودی به 3 قسمت تقسیم شد تا با نیروی آب وارد شده به‌موازات دیواره حرکت لازم ایجاد گردد و به جهت ایجاد کمترین اصطکاک آب با دیواره، لوله ورودی مقداری (به‌اندازه یک ماهی) از دیوار فاصله داده شدند.
هر مخزن دارای 3 خروجی است. دو خروجی (dual drain) در وسط و کف استخر داخل یک فضایی کاسه مانند و پایین¬تر از کف استخر تعبیه شد و یک خروجی سطحی. ایجاد این کاسه سبب افزایش مکش مواد جامد می¬گردد و هدف از خروجی کوچک کف تخلیه اصل فضولات جامد است (5 درصد آب هر مخزن) و قسمت عمده تعویض آب از سوراخ¬های تعبیه شده روی لوله بزرگ اصلی میان مخزن انجام می¬شود (70 درصد آب هر مخزن). 25 درصد باقیمانده هم آب تمیز رویی بوده که مستقیم به حوضچه ذخیره منتقل می¬گردد.

 

ويژگي مناطق كاربرد توصيه ترويجي:
کلیه چاه های کشاورزی در نواحی کویر مرکزی و گرم ایران که شرایط لازم برای پرورش ماهی تیلاپیا را داشته باشند