چکیده طرح:
تیلاپیا جزء ماهیان بومی آفریقا بوده، اما به بسیاری از مناطق حاره تا معتدل دنیا در طول نیمه دوم قرن بیستم معرفی شد. با توجه به اهمیت تیلاپیای نیل Oreochormis niloticus و چشم انداز مفروض آن در کشور و علم به اینکه موفقیت در سیستم پرورش متراکم به وجود اطلاعات کامل و گسترده ای در زمینه نیازهای غذایی به ویژه پروتیین به عنوان گران ترین ماده مغذی، بستگی دارد و از طرف دیگر به دلیل اینکه چربی به عنوان تامین کننده اولیه انرژی غیر پروتیینی بسیار تاثیر گذار است و زیاد و کم بودن آن اثر منفی بر رشد آبزی دارد، جهت دستیابی به یک جیره غذایی مناسب که منتج به بیشترین سود اقتصادی (حداکثر رشد و حداقل ضریب تبدیل غذایی) گردد نیاز پروتیین و چربی این ماهی مورد بررسی قرار گرفت.
در این آزمایش که در ایستگاه تحقیقات ماهیان آب شور داخلی بافق انجام شد، 4 سطح پروتیین خام (15، 22، 29 و 36 درصد) و سه سطح چربی خام (5، 9 و 13 درصد) در قالب طرح فاکتوریل طراحی گردید. دوازده تیمار و هر یک با سه تکرار، در مجموع تعداد 36 عدد تانک 300 لیتری پلی اتیلینی با میزان آبگیری 150 لیتر و دبی 3 لیتر بر دقیقه استفاده شد و بچه ماهیان تک جنس تیلاپیای نیل نر با میانگین وزن اولیه 88/0±94/13 گرم به تعداد 15 عدد در هر تانک رهاسازی و در طول 8 هفته آزمایش ماهیان در حد نزدیک اشباع غذادهی شدند.
نتایج حاکی از عدم وجود اختلاف معنی داری در میزان بقا بین سطوح مختلف پروتیین و چربی بود. با افزایش سطوح پروتیین میزان عمکرد رشد (WG و SGR)، راندمان غذا (FCR، C) و پروتیین (PER، PCE) تا سطح 29 درصد بهبود یافت در حالی که با افزایش میزان چربی جیره اثر معنی دار مثبتی در این شاخص ها مشاهده نشد، لذا بهترین و اقتصادی ترین سطح پروتیین و چربی جهت دستیابی به عملکرد رشد، راندمان غذا و پروتیین مناسب به ترتیب 29 و 5 درصد می باشد. بر اساس مدل ریاضی در میزان چربی 5 درصد جیره، سطحی از پروتیین که منتج به رشد و راندمان پروتیین حداکثر شده است بین 9/33 تا 3/35 درصد می باشد.
 
اهميت، ضرورت، اهداف و روش تحقيق:
با ورود بچه ماهیان و مولدین ماهیان تیلاپیای Red tilapia و Black tilapia به کشور لزوم دستیابی به بیوتکنیک تکثیر و پرورش این گونه‌ها در شرایط ایران بر کسی پوشیده نمی‌باشد و با توجه به صرف 60% از هزینه‌های پرورش در زمینه غذا و تغذیه ماهی اولویت پروژه‌های تغذیه‌ای محرض می‌باشد که در این میان دستیابی به سطح بهینه پروتیین، چربی و البته انرژی در غذای ماهیان جهت دستیابی به مناسب‌ترین جیره غذایی برای آنان و انجام دیگر پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه تغذیه مانند بالانس اسیدهای چرب و یا سطوح هیدروکربن و پروژه‌های جایگزینی مواد غذایی در جیره و غیره گام نخست می‌باشد.

نتايج:
با افزایش سطوح پروتیین میزان راندمان غذا و پروتیین تا سطح 29 درصد بهبود حاصل می کند در حالی که با افزایش میزان چربی جیره خصوصا در سطوح بالای پروتیین تا سطح 9 درصد راندمان غذا و پروتیین بهبود مختصری پیدا می کند و بعد از آن از راندمان آنها کاسته می شود. لذا بر اساس نتایج حاصله بهترین و اقتصادی ترین سطح پروتیین و چربی جهت دستیابی به عملکرد رشد، راندمان غذا و پروتیین مناسب به ترتیب 29 و 5 درصد می باشد. بر اساس مدل ریاضی در میزان چربی 5 درصد جیره، سطحی از پروتیین که رشد و راندمان پروتیین حداکثر را ایجاد کرده است بین 9/33 تا 3/35 درصد می باشد. افزایش سطوح پروتیین به ترتیب سبب افزایش و کاهش میزان پروتیین و چربی لاشه ماهیان گردید و افزایش چربی جیره نیز اثری بر پروتیین لاشه نداشته و سبب افزایش چربی لاشه گردید.
 
دستورالعمل فني و توصيه ترويجي:
استفاده از سطح پروتیین 29 و چربی 5 درصد در ساخت غذای خاص جهت پرورش تیلاپیا در سیستم های پرورش در تانک
 
ويژگي مناطق كاربرد توصيه ترويجي:
کلیه کارخانجات ساخت غذای آبزیان 
تیلاپیای سیاه آب لب شور بافق