چکیده طرح: 

جهت بررسی امکان سازگاری، رشد و بازماندگی تیلاپیا در شرایط آب لب شور، تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus) و هیبرید قرمز با وزن اولیه 0.3 و0.7 گرم ازکشور اندونزی وارد و پس از رسیدن به وزن 20 گرم طی دو مرحله جداگانه، در تانک فایبر گلاس و استخر خاکی هر یک با دو تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. تغذیه ماهی ها با استفاده از غذای دست ساز (33.79 cp = ) و غذای کپور (25.05 cp = ) به ترتیب برای تانک فایبرگلاس و استخر خاکی بر اساس جدول، سه نوبت در روز و در ساعات روشنایی در دوره 72 روزه انجام شد. نتایج نشان داد برخی شاخص های رشد مانند وزن نهایی، طول نهایی، رشد روزانه، ضریب رشد ویژه و افزایش وزن در تیلاپیای نیل از هیبرید قرمز بالاتر است در حالیکه سایر شاخصها مانند بازماندگی و ضریب تبدیل غذایی در هیبرید قرمز اندکی بالاتر از تیلاپیای نیل می باشد اما این اختلافها در سطح 99 درصد معنی دار نیست. رابطه همبستگی طول و وزن در قالب تابع نمایی برای هر دو واریته به صورت 3.012× TL0.020w = برای تیلاپیای نیل و 3.086 × TL 0.015w = برای هیبرید قرمز تعریف شد (98/0= 2 r). در این رابطه شاخص b معادل 3.012 برای نیل و3.086 برای هیبرید قرمز بدست آمد که معرف رشد ایزومتریک گونه می باشد. با توجه به رشد مناسب تیلاپیای نیل و هیبرید قرمز و همچنین بازماندگی بالا می توان گفت این گونه به خوبی با شرایط آب لب شور سازگار شده و قابلیت تکثیر و پرورش دارد.

 

تعريف مسئله و اهميت موضوع:
تيلاپيا يكي از آبزيان تجاري با ارزش است كه توسعه پرورش آن با توجه به ويژگيهاي بيولوژيك منحصر به فرد از جمله تحمل شوري بالا، دماي زياد آب، اكسيژن كم محلول در آب و غلظت آمونياك زياد،‌ سهولت تكثير و همچنين هزينه پايين توليد، از رشد روز‌افزوني در سطح جهان برخوردار است. تيلاپيا پس از كپور دومين گونه اي است كه به طور گسترده در آبهاي شيرين پرورش داده مي شود. اين ماهي از بازار مصرف بسيار خوبي در كشورهاي صنعتي بويژه امريكا و ژاپن بهره‌مند بوده و بسياري از كشورها از جمله كشورهاي آسيايي پرورش آن را با هدف عمده صادرات انجام مي‌دهند. لذا مي‌توان با ارائه الگوها و روش¬های مناسب پرورش، توليد و پرورش كنترل شده تيلاپيا را گسترش داد

 

دستورالعمل بكارگيري يافته در عرصه:
تيلاپيا توانايي سازگاري با آب لب شور( تا 15 گرم بر لیتر) را دارد و در صورت افزايش تدريجي شوري به راحتي مي توان هيبريد قرمز و تيلاپياي نيل را در اين شرايط پرورش داد. دماي پايين تر از 10 درجه عامل تلفات کلي اين ماهي است و دماي مناسب پرورش آن 28 تا 30 درجه سانتيگراد مي باشد. در تانک فايبر گلاس با توجه به میزان آب ورودی و دسترسي به سيستم هوادهي ميتوان تيلاپيا را در تراکم50 تا 100 قطعه در متر مکعب به راحتي پرورش داد.
در استخر خاکي با استفاده از کود دهي ( آلي و شيميايي) و توليد غذاي زنده توليد ارزان تري نسبت به تانک رقم خواهد خورد و در اين راستاعمق شفافيت آب روزانه بايد اندازه گيري گردد که اين امر به کمک وسيله اي بسيار ساده به نام سشي ديسک امکان پذير ميباشد. در شرايط مناسب شکوفایی پلانکوني عمق سشي بايد20 تا30 سانتيمتر باشد
-تغذيه ماهيان بايد بصورت هر روزه( مگر در روزهايي که شرايط کم اکسيژني حاکم است) يا حداقل 6 روز در هفته، 2 تا 4 نوبت در روز در ساعات مشخص و در جاي معين از استخرهاي کوچک (مثلا در ناحيه خروجی) و در استخرهاي بزرگ در طول ديواره ها صورت گيرد.
براي اطلاع از روند رشد ماهيان و محاسبه ميزان غذاي روزانه مورد نياز، بايستي هر 2 تا 3 هفته يکبار با استفاده از تور پرتابي يا پره کشي بخشي از استخر 30 تا 50 قطعه ماهي به روش کلي يا انفرادي توزين و ميانگين وزني محاسبه گردد.

 

نتايج و مزاياي حاصل از به‌کارگيري يافته در عرصه :
با توجه به بحران آب موجود در کشور، تيلاپيا گونه اي است که نياز آبي بسيار کمي نسبت به ساير ماهيان پرورشي داشته و مي تواند در منابع آب لب شور و شور زيرسطحي که براي هيچ مورد ديگري مثل کشاورزي، شرب و صنعت قابليت استفاده ندارند پرورش يافته، منشأ توسعه اين مناطق باشد. هم اکنون ميزان توليد ماهيان گرم آبي در کشور حدود 5-3 تن در هکتار مي باشد. درحاليکه با مصرف آب کمتر مي توان تا 20 تن در هکتار محصول تيلاپيا برداشت نمود. منابع ملي طبيعي مانند آب و انرژي نيز بواسطه ويژگي هاي خاص تيلاپيا در زمينه آبزي پروري مورد استفاده بهينه قرار خواهند گرفت. بعلاوه باتوجه به محدوديت آب شيرين، مي توان برخي از فعاليت هاي شيلاتي وابسته به آب شيرين را به سمت بهره برداري از آب هاي شور متمايل کرد.